KRALENDIJK – Den e korant Boneriano a sali un artíkulo bastante interesante ku e kabes ‘Gezag Kurason na lugá’ riba e promé pagina siguí pa e relato mes riba pagina 3. E kaso ta e hecho ku un persona a haña un boto ta drif riba laman i ela tresé tera i hasi denunsia di esaki. Despues di kasi dos aña ela bai korte pa e haña e boto den su poseshon pasobra entidat públiko di Boneiru kier a bendé promé na findishi i despues direktamente ku e persona na un preis di 10.000 dòler. Un preis balotá pa hafenmester. 

E artíkulo ta interesante pasobra e ta reflehá un pensamentu ku ta biba ainda profundamente bou di e pueblo di Boneiru foral esun ku por keda konsiderá e parti outéntiko. Den esensia esaki ta ku gezaghèber ta un ‘bon gai’ i ela regla pa e persona por a haña e boto den su poseshon sin gastu. Pero den temporado di kampaña mi no ta kere ku ta na su lugá e narativo aki pasobra fasilmente por mira Boneiru komo e piskadó i gezaghèber komo Hulanda. Hulanda a bai hunga bon gai i ela regalá Boneiru loke e isla a pidi, pero realmente tin derecho riba dje.  

Den mundu real i polítiko sinembargo e kosnan ta otro i mester kuminsá pensa otro. Gezaghèber no tei pa hunga bon gai pero sòru entre otro ku e entidat públiko di Boneiru kumpli ku lei i regla. E entidat públiko no tei pa pidi limosna serka Hulanda pero Boneiru tin e derecho i Hulanda tin e obligashon pa hisa e nivel di dispostivo (voorzieningen-niveau) na un nivel komparabel ku un munisipio di Hulanda. Manera e eks lider di UPB sr. Booi a trese dilanti siman pasá, Caribe Hulandes ta ankrá den e konstitushon Hulandés i mester ehekutá loke a palabrá konforme e lista di desishon di e konsulta atministrativo entre e delegashonan di Hulanda i e tres islanan. 

Pa bai bèk serka e piskadó. E piskadó tin derecho di haña e boto sin ningun gastu adishonal. E derecho menshoná ta keda derivá for di artíkulo 5 di buki 5 di nos kódigo sivil BES. Pa e haña e título di e derecho e mester kumpli ku algun obligashon. Insiso 1 ta preskribí ku mesora e mester hasi denunsia di loke ela enkontrá si no sa di ken e ta. Tambe mester entregá loke a haña na e entidat públiko si èksihí esaki. Si e no a èksihí pa entregá e persona mester warda loke ela haña i mantené tambe. For di e artíkulo di Boneriano por konkluí ku e piskadó a kumpli ku tur rekisito. 

Artíkulo 6 sinembargo ta preskribí bon kla ku esun ku a haña e bienes i a kumpli ku e obligashonnan manera preskribí den artíkulo 5, ta haña e título di propetario di e bienes despues di un aña ku ela hasi denunsia di esaki. Mi kier a pone enfasis riba e palabra ‘verkrijgt’ den e lei ku tradusí na papiamentu ta ‘optené’. Ku otro palabra e deskrubidó ta optené e bienes sin mas. No mester bai wes òf ningun kaminda pa optené e derecho aki. A lo menos ku entidat públiko no kier kumpli ku e regla den lei menshoná sperando naturalmente ku no ta asina. 

Pues mi no ta komprondé dikon a laga balotá e boto te pa bai bende e boto na findishi i pió ainda dikon mester a dura tantu asina pa e piskadó optené e título di propetario, pa despues bisa ku lo regalá e boto i korte mester tuma un desishon final. Pueblo di Boneiru tin su derecho, Hulanda kumpli esaki sin pretendé ku ta regalá kos. Sr. Serberie bai buska bo boto pasobra for di aña pasá e ta dibo. 

dr. Willem A. Cecilia

23 jan. 23  

 Burgerlijk Wetboek BES Boek 5

 Artikel 5

1. Hij die een onbeheerde zaak vindt en onder zich neemt, is verplicht:

a. met bekwame spoed overeenkomstig het tweede lid, eerste zin, van de vondst aangifte te doen, tenzij hij terstond na de vondst daarvan mededeling heeft gedaan aan degene die hij als eigenaar of als tot ontvangst bevoegd mocht beschouwen;

b. met bekwame spoed tevens overeenkomstig het tweede lid, tweede zin, mededeling van de vondst te doen, indien deze is gedaan in een woning, een gebouw of een vervoermiddel, tenzij hij krachtens onderdeel a, slot, ook niet tot aangifte verplicht was;

c. de zaak bij het openbaar lichaam in bewaring te geven, indien deze dat vordert.

2. De in het eerste lid, onderdeel a, bedoelde aangifte wordt bij het openbaar lichaam gedaan. De in het eerste lid, onderdeel b, bedoelde mededeling geschiedt bij degene die de woning, het gebouw of vervoermiddel in gebruik of exploitatie heeft, dan wel bij degene die daar voor hem toezicht houdt.

3. De vinder is te allen tijde bevoegd de zaak bij het openbaar lichaam in bewaring te geven. Zolang hij dit niet doet, is hij verplicht zelf voor bewaring en onderhoud zorg te dragen.

4. De vinder kan van het openbaar lichaam een bewijs van aangifte of van inbewaringgeving verlangen.

5. De in dit artikel en de artikelen 6 tot en met 13 aan het openbaar lichaam toegekende bevoegdheden en taken worden uitgeoefend door de gezaghebber van het openbaar lichaam waar de zaak is gevonden, dan wel door een ambtenaar, voor zover deze door de gezaghebber is belast met de uitvoering van de in deze bepalingen genoemde bevoegdheden en taken.

Artikel 6

De vinder die aan de hem in artikel 5, eerste lid, gestelde eisen heeft voldaan, verkrijgt de eigendom van de zaak één jaar na de aldaar bedoelde aangifte of mededeling, mits de zaak zich op dat tijdstip nog bevindt in de macht van de vinder of bij het openbaar lichaam in bewaring is.